3- Şafii Mezhebi:

III - Şafii Mezhebi:

A-İmamı : İmam Şafii (V. 150-204 / 767 -819 ) .

Asıl adı Muhammed b. İdris eş-Şafii’dir. Hicri 150 tarihinde Şam’ın Gazze kasabasında doğdu, 204 yılında Mısır’da vefat etti. Aslen Kureyşlidir. Genç yaşta İslami ilimleri öğrenerek ictihad mertebesine yükseldi. 

a -Hocaları: 

  İmam Şafii Mekke de, Müslim b. Halid’den ders aldı. Daha sonra hocasının tavsiyesi ile Medine’ye gitti, İmam Malikle tanıştı ve uzun süre ondan ders aldı. Bir müddet sonra memuriyet için Yemen’e gitti. Orada İmam Evzai’in talebesi Ömer b. Ebi Seleme ile tanıştı ve ondan da Evzai’nin fıkhını öğrendi. Üç ayrı defa Bağdat’a geldi ve orada Muhammed eş-Şeybani ile tanıştı ve ondan Ebu Hanife’nin fıkhını öğrendi. Daha sonra Mısır’a gitti ve orada Leys b. Sa’d’ın talebesi Yahya b. Hassan’la tanıştı ve ondan Leys mezhebini öğrendi. Böylece İmam Şafii hem hadis ekolünün hem de rey taraftarlarının fıkhını öğrendi. 

b-Talebeleri:

  İmam Şafii pek çok talebe yetiştirmiştir. Bunlardan bir kısmı, mutlak ictihad mertebesine ulaşmış ve mezhep kurmuşlar, bir kısmı da hocalarının mezhebini etrafa yaymışlardır. En meşhur talebeleri şunlardır:

  1-Rebi b. Süleyman: İmam Şafii’nin kitaplarının en sağlam ravisi kabul edilir. 

2-Ez-Zaferani, 3-El-Müzeni, 4-El-Büveyti

  5-Ahmed b. Hanbel, İbni Cerir et-Taberi, Davut b. Ali de, İmam Şafii’in talebeleridir. Ancak bunlar müstakil birer mezhep kurarak hocalarından ayrılmışlardır. 

c-Eserleri: 

1- Er-Risale: İlk fıkıh usulü kitabıdır. 

  2- El- Ümm: İki önemli talebesi Rebi b. Süleyman ile Büveyti rivayet etmiştir. Bu kitap İmam Şafii’nin Mısır’da ki mezheb-i cedidini esas almıştır. 

3-El-Hucce: ez-Zaferani, İmam Şafii’nin Bağda’daki mezhebi kadimini bu kitapta rivayet etmiştir. 

4-El-İstihsan,

5- İhtilafü Malik ve’ş-Şafii, 

6-İhtilafü’l-Irakıyyin, 

7- Siyer’ül- Evzai 

  8- Ahkam’ül Kur’an, 9- İhtilaf’ül- Hadis

d-İctihad Usulü: 

  İmam Şafii, hüküm çıkarırken önce Kur’an’a baş vurur, bulamazsa Sünnet’e bakardı. Kur’an ve Sünnet’te bulamazsa icmaya baş vurur, bulamazsa sahabe kavline baş vururdu. Ancak Hulefa-i Raşidinin kavlini diğerlerine tercih ederdi. Hadisin kabulünde kendine özgü şartları vardı. İmam Şafii, en son olarak kıyasa ya da örf-adete baş vururdu. Onun kullandığı delilleri şöyle sıralayabiliriz:

  1- Kitab, 2-Sünnet, 3-İcma, 4-Sahabe Kavilleri, 5-Kıyas, 6-Örf ve Adet

 B- Mezhebin Yayılışı:

 Şafii mezhebi, Mısır’da, Suriye’de, Doğuda; Taşkent, Tus, Nesa, Buhara, İsferayin ve pek çok İslam şehirlerinde Şafii’nin talebeleri vasıtasıyla yayılmıştır. Şafii mezhebi Türkiye’nin Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde de yayılmıştır. Bugün Hanefilerden sonra en yaygın mezhep Şafii mezhebidir. 

C- Şafii Mezhebine Ait Bazı Kaynak Kitaplar: 

1-Müzeni: Muhtasar, 2-Büveyti: Muhtasar’ul – Kebir, 

3-En-Nevevi: El-Minhac, 4-Remli: Nihayet’ül-Muhtac, 

5-Gazali: El-Veciz fi fıkh’ış-Şafii, 6-Şirazi: El-Mühezzeb, 

7-Şirbini: Muğn’il-Muhtac, 8-İbni Hacer: Tuhfet’ül-Muhtac, 

9-En-Nevevi: El-Mecmu Şerh’ul-Mühezzeb.