Vekâlet

İnsanın bizzat yapabileceği her işte, başkasını vekalet yoluyla o işi yaptırması da câizdir.  Haklarının alınmasında veya bunların ispatlanmasında vekil edinmek de caizdir.  Ancak hadler, yani cezalar ve kısaslarda kendisi olmadığı halde vekil edinemez.  

Vekil edinmenin bazı şartları vardır; müvekkil (vekil edinen) akıl, buluğ ve hürriyet sahibi gibi, tasarruf edebilen ve kendisine kanun uygulanabilenlerden olmalıdır.  Vekil de akdin ne olduğunu bilen sorumluluk sahibi olmalıdır.  

Vekillerin yaptığı muameleler, iki kısma ayrılır.         

1-Vekilin kendisi için yaptığı satış, alış ve icar gibi muameledir ki bu akitlerin hakları vekile aittir, müvekkille hiç bir ilgisi yoktur.  Vekil satılan malı müşteriye teslim eder, parasını alır, satın aldığı zaman para kendisinden istenir, satın aldığı malı kabullenir kusuru varsa geri vermek için mücadele eder vs. 

2- Müvekkili için yaptığı işler;  müvekkili için nikâh kabullenmek, hul' yani para ile karısını boşanmak, sulh yapmak gibi muamelelerde haklar müvekkile taallûk eder, vekil ile hiç bir ilgisi yoktur.  O halde hanım kocasının vekilinden mihrini istemez.  

Bir kişiyi bir şeyi almaya vekil yaparsa, o şeyin, cinsini, sıfatını, ne kadar para edeceğini belirtmelidir.  Ancak umumî bir vekâlet verdiği takdirde, “gördüğünü bana al” diyecektir. 

Vekil, satın aldığı malı teslim aldıktan sonra kusurlu olduğunun farkına varırsa ve mal da daha elinde ise kusurundan ötürü geri çevirebilir. 

Sarrafta para bozdurmak ve parayı seleme vermek gibi akitlerde de vekil edinmek caiz olur.  

Satın almak hususunda vekil edilmiş zat, parayı cebinden verip satın alınan malı alırsa o malı müvekkile vererek parasını ondan alabilir.  Eğer satın alman mal yanında tutmadan helak olursa müvekkilden gider.  Vekilin parası düşmez.  Vekil, parasını müvekkilden alıncaya kadar, satın aldığı malı hapsetmeye yetkisi vardır. 

Müvekkil, vekili vekâletten azledebilir.  Eğer vekile, azil haberi ulaşmamışsa, haberi alıncaya kadar vekilliğine devam eder ve tasarrufu caizdir. 

Müvekkilin ölümü, devamlı deliliği ve darülharbe mürted olarak iltihakı ile vekâlet akdi bozulur.  

Herhangi bir şeyde çalıştırmak için vekil tuttuktan sonra, bizzat kendisi o şeyde tasarruf ederse vekâlet akdi bozulur.